معرفي گياهان پوششي (سدوم)
خانواده CRASSULACEAE مركب از 20 جنس است و بيش از 1000 گونه را شامل ميشود كه تقريبا" برروي تمامي كره زمين، بر روي صخرههاي ساحلي، قلل كوهها، در دشتها و جنگلها و به خصوص در نقاط شنيو بين سنگريزهها پراكنده ميباشند.
سدوم به تنهايي بيش از 600 گونه از گياهان خشبي، نيمه خشبي و علفي را در بر ميگيرد. سدوم (sedere) درزبان لاتين به معناي نشستن است و وجه تسميه آن را ميتوان روييدن و قرار گرفتن اين گياه در بين درزها وحفرههاي صخرهها و پوشاندن سنگها دانست. برگها و ساقههاي برخي از گونههاي اين جنس كه بومي مناطقگرم و خشك محسوب ميشوند به سبب سازگاري با محيط رشد، آبدار و متورم ميشوند و اين خود زيبايياين گياه را دو چندان ميسازد. رنگ زيباي آبي و خاكستري برگهاي آن به سبب مقابله با آفتاب سوزان، در بينگونههاي اين جنس به خوبي جلب توجه ميكند و اين خود امتيازي براي اين گونه از گياهان به شمار ميرود.نگهداري گونههاي مختلف سدوم در محيط شهر بسيار آسان است زيرا اين گونه گياهان به خوبي شرايط نامناسب را تحمل ميكنند، در عين حال گياهاني هستند كم توقع و نياز خاصي به خاكهاي غني و يا تركيبويژهاي از خاك ندارند. نسبت به خاكهاي آهكي حساسيتي ندارند و در خاكهاي شني و فقير به خوبي رشد ونموميكنند. از آب زياد و آبياري بيش از حد گريزانند، بنابراين وجود زهكشي خوب در گلدان يا خاك برايآنها كاملا" ضروري است. زماني كه ريشههاي گياه گسترش مييابند ميتوان آبياري را به حداقل كاهش داد.آبياري و كوددهي بيش از حد، رنگ زيباي گياه را كدر ميسازد و از تعداد گلها ميكاهد.
بيشتر گونههاي اين گياه نورپسند بوده، آفتاب سوزان كشور ما را تحمل ميكنند. به سبب خصوصيات خوباين جنس و زيبايي خاص گونههاي آن، اين گياهان از ديرباز مورد توجه قرار گرفتهاند و براي كاشت در باغها وتزيين محيطهاي بسته انتخاب ميشدهاند.
در هر حال كمتر گياهي را ميتوان زيباتر از گونههاي سدوم پيدا كرد.
برخي از گونههاي آن مانند S.pachyphllum (در كشور ما به نام سدوم غورهاي معروف است)،S.morganianum،S.burrrito بايد در زمستان به مكان گرمي انتقال داده شوند. كليه گونههايي كه براي كاشتدر فضاي سبز انتخاب و معرفي ميشوند سرماي زمستان را به خوبي تحمل ميكنند.
ناز قاشقي S.spectabile
سدوم اسپكتابيل بومي كشور چين محسوب ميشود، گياهي است پايا با ساقههاي راست و ارتفاع آن در برخياز واريتهها به 60 سانتيمتر ميرسد. برگهاي آن صدفي شكل و دانه دار است و به طول 8 سانتيمتر و بهصورت متقابل با زاويه 90 درجه بر روي ساقه قرار ميگيرند. رنگ برگ و ساقه آن سبز مايل به خاكسترياست. گلهاي آن مجموعا" به عرض 15 سانتيمتر و به شكل گل آذين ديهيم در انتهاي ساقهها در اواسطتابستان ظاهر ميشوند. عمر گلها طولاني است و ميتوان از آنها به عنوان گل بريده در تزيين داخل استفادهكرد.
اين گياه براي ادامه رشد خود مكانهاي آفتابي را ترجيح ميدهد. فاصله كاشت آن را ميتوان حدود «30سانتيمتر تا 50 سانتيمتر» در نظر گرفت. اين گياه به آفات و بيماريهاي گياهي همچنين نسبت به كم آبي مقاوماست و آن را ميتوان با ريشهدار ساختن سرشاخههاي جوان در بهار، و تقسيم بوته در بهار يا پاييز، همچنين باكاشت بذر تكثير نمود.
S.s.brilliant با گلهاي صورتي تيره، S.s.carmim با گلهاي مايل به صورتي، S.s.meteor با گلهاي مايل به نارنجيو S.s.ruby glow با گلهاي قرمز روشن و ارتفاع 25 سانتيمتر واريتههاي مهم اين گونه محسوب ميشوند.واريته بلند و دير گل آن S.s.autum jou نام دارد. برگ و ساقه واريته S.maximum atropurpureum با ارتفاع 45سانتيمتر قرمز كمرنگ ميباشد.
Sedum.album
گياهي است پوششي و هميشه سبز، پيچيده و درهم، با ارتفاع 1-2 سانتيمتر.
برگهاي آن به رنگ سبز تيره، استوانهاي شكل و به طول 5 و عرض 1 ميليمتر با قاعده باريكتر و به طور متناوبروي ساقه قرار دارند. گلها به رنگ سفيد، زرد و صورتي كمرنگ و به عرض 8 ميليمتر با 5 گلبرگ به شكلستارههاي كوچك روي گل آذين خوشهاي در ارتفاع 15-18 سانتيمتر قرار ميگيرند.
در محل تماس ساقهها با سطح خاك ريشههاي نابجا پديد ميآيند كه تكثير بوته را آسان ميسازد. فاصلهكاشت را بايد در مكاني آفتابگير و به فاصله 25 سانتيمتر از يكديگر در نظر گرفت. در واريته S.a.©coralcarpet¨ رنگ برگ و ساقه در زمستان به قرمزي ميگرايد و رنگ گل نيز سفيد است.
S.acre
اين گياه بومي اروپا، شمال و غرب آسيا بوده و يكي از زيباترين و مقاومترين گونههاي سدوم محسوب ميشودو با رشد سريع خود ميتواند در فصل رشد، اراضي وسيعي را پوشش دهد. ارتفاع اين گياه به 5 سانتيمترميرسد. برگهاي ريز و باريك به طول 5 و عرض يك ميليمتر ساقه گياه را در بر ميگيرند.
رنگ برگها در واريته S.minus سبز تيره و در S.a.aumeum سبز مايل به زرد ميباشد كه كاشت هر دو با هممنظره جالبي را پديد ميآورند. گلهاي ستارهاي شكل كوچك زرد رنگ آن در اوايل بهار تمامي سطح گونه راميپوشانند.
فاصله كاشت بوتهها را بايد حدود 60 سانتيمتر در نظر گرفت تا گياهان بتوانند به راحتي گسترش يابند. اينگياه در برابر آفات و بيماريها بسيار مقاوم است و بي آبي را در مدت زمان طولاني به خوبي تحمل ميكند و ازطريق تقسيم بوته و يا قلمه ساقه به راحتي تكثير مييابد. مكانهاي آفتابي و خلوت و خاكهاي شني را پذيرااست. در واريته S.a.sexangulare طول برگها به 8 ميليمتر ميرسد و بوته آن نسبتا" قويتر و پرپشتتر ميباشد.
S.sieboldii
اين گياه بومي ژاپن محسوب ميگردد. ساقههاي بدون انشعاب و نيمه راست اين گياه زيبا در حدود 15سانتيمتر ميباشد. برگهاي آن سبز مايل به آبي با عرض 5/2 و طول 2 سانتيمتر، كنگرهدار، صدفي شكل،فراهم و 3 برگي بر روي ساقه قرار ميگيرند.
گلهاي ستارهاي شكل آن به رنگ صورتي و گل آذين چتري شكل آن به عرض 5-1 سانتيمتر در پاييز نمايانميشوند. محل كاشت اين گياه بايد در مكان پرنور در نظر گرفته شود چرا كه اين گياه در سايه رشد طولي وغيرطبيعي دارد. مخلوطي از خاك برگ و ماسه، خاك مطلوبي براي اين گياه محسوب ميشود. واريته ابلق رنگ اين گياه بيشتر مورد توجه قرار ميگيرد.
اين گياه با فرارسيدن اولين سرماي زمستان خزانپذير است.
S.spuruon
اين گياه تقريباً هميشه سبز خاص مناطق شمال ايران، قفقاز و ارمنستان است. ارتفاع ساقههاي آن به 8-7سانتيمتر ميرسد. برگها كمي حالت سه گوش دارد و در محل اتصال به ساقه باريك به نظر ميرسند. نوك برگهاحالت نيمدايره داشته و در دوطرف آن دندانه وجود دارد اين برگها در حدود يك سانتيمتر عرض و 5/1سانتيمتر طول دارند و سبز براق به نظر ميرسند. بر خلاف ديگر گونههاي اين گياه، اين گونه، مكانهاي
سايهدار،حتي زير درختان سوزني برگ را هم بخوبي تحمل ميكند ولي بهترين محل براي آن مكاني است كهداراي نور كافي باشد. از واريتههاي مهم و زيباي اين گونه ميتوان S.s.purpuriumنام برد. رنگ ساقه و برگهادر اين واريته عنابي است و برگها از واريتههاي ديگر درشتتر و به عرض 13 ميليمتر و طول 18 ميليمترميباشند.
واريته S.s.tricolorكه در زيبايي بي همتاست از واريته فوق ظريفتر است. رنگ گلها در هر دو واريته صورتيسير ميباشد. واريته S.s.album superbum سفيد رنگ است. اين گياه به راحتي از طريق قلمه ساقه يا تقسيمبوته قابل تكثير است. خاكهاي شني را بيشتر طالب است. فاصله كاشت آن را بايد 30 سانتيمتر در نظر گرفت.
S.dasyphylum
اين گياه با ارتفاع 5/1سانتيمتر و گسترش حدود 30 سانتيمتر مربع با رنگ آبي توجه هر بينندهاي را بخودجلب ميكند. برگهاي استوانهاي شكل و كوچك آن تمامي ساقه را احاطه ميكنند. گلهاي صورتي رنگ آن دربهار بر روي ساقههاي 8-10 سانتيمتري ظاهر ميشوند. اين گياه ظريف به مراقبت ويژه نياز دارد و با شرايطآب و هوايي تهران سازگاري ندارد. تكثير آن بسيار آسان است، بدين معني كه جدا كردن قسمتي از ساقهها وقرار دادن آن در خاك نرم با زهكشي خوب گياه جديدي را پديد ميآورد. اين گياه رشد نسبتاً سريعي دارد ومكانهاي سايه - آفتاب را بيشتر ميپسندد.
S.reflexum
ارتفاع اين گياه به 25 سانتيمتر ميرسد. برگهاي استوانهاي شكل و آبدار آن به حالت مايل روي ساقه قراردارند. گلهاي خوشهاي زرد رنگ آن در بهار ظاهر ميشوند. از هر تك ساقه اين گياه ميتوان به وسيله قلمه،گياه جديدي پديد آورد. بهترين زمان براي ازدياد آن فصل بهار ميباشد.
S.cauticulum
اين گياه زيبا بومي كشور چين محسوب ميشود. برگهاي آن بيضي شكل و بدون دندانه، به عرض 5 ميليمتر وطول 10 ميليمتر، سبز متمايل به خاكستري و آبدار بر روي ساقهاي به طول 4-8 سانتيمتر به حالت متقابلقراردارند. گلهاي آن صورتي سير در اواخر تابستان بر روي ساقههاي 10 سانتيمتري نمايان مشود. با اولينبخبندان اين گياه زيبا، خزانپذير ميگردد و بار ديگر در بهار، گياه تازهاي بر سطح خاك نمايان ميشود. اين گياهرا ميتوان از طريق تقسيم بوته در فصل بهار و پاييز و يا از طريق قلمه زدن ساقهها در اواخر بهار تكثير نمود.
مكان سايه - آفتاب و مخلوطي از شن و خاك برگ راپذيراست. در گونه S.cauticola robustumارتفاع آن به25 سانتيمتر ميرسد. برگهاي آن درشتتر و رنگ گل قرمز ميباشد.
S.floriferum
اين گياه نيز بومي كشور چين است. برگهاي آن با رنگ سبز تيره به عرض 8 ميليمتر با مشخصات برگهاي گونه S.floriferumبر روي ساقهاي به ارتفاع 4-8 سانتيمتر به حالت متقابل قرار ميگيرند. گلهاي آن به رنگ زردمايل به سبز در اواخر بهار شكوفا ميشوند. واريته S.f.weihenstephaner با ارتفاع حدود 20 سانتيمتر بسيارجلب نظر ميكند.
S.spathulifoliun
اين گونه بومي امريكاي شمالي محسوب ميشود كه گياهي است بسيار زيبا و توجه هر بينندهاي را به خود جلبميكند. برگهاي آبدار و كوچك آن به رنگ نقرهاي و طوقهدار تمامي ساقه را ميپوشانند. گلهاي آن زرد رنگاست. در واريته S.s.purpuriunبرگها در سه فصل پاييز، زمستان و بهار ارغواني رنگ مي باشند . نگهداري اين گياه درشرايط آب و هوايي تهران چندان آسان نيست.
S.kamschaticum
به S.spurium شباهت بسياري دارد. برگهاي سبز براق آن به عرض 15 سانتيمتر و طول 35 ميليمتر بر رويساقههاي خوابيده 15 سانتيمتري قرار دارند. و درشتتر از گونه مورد اشاره ميباشند گلهاي اين گونه نيز زردرنگ است واريته ابلق رنگ اين گونه زيبايي چشمگيري دارد. اين سدوم در گروه خزان كنندگان قرار دارند.مكان سايه - آفتاب و خاك شني را بر ديگر مكانها ترجيح ميدهد.
S.sarmentosum
برگهاي نازك استوانهاي شكل سبز رنگ آن بر روي ساقه پيچدار و ريشه زا قرار گرفتهاند. اين گياه رشد سريعيدارد و يك بوته آن ميتواند در فصل رشد يك متر مربع را پوشش دهد. گلهاي زرد رنگ آن به حالت خوشهأي در اواسط تابستان ظاهر ميشوند. اين گياه با اولين يخبندان پذيراي خزان ميشود.
S.rupestre
برگهاي استوانهاي شكل نوك تيز آن به رنگ آبي خاكستري به طول 15 ميليمتر و عرض 2 ميليمتر بر ساقههاييبا ارتفاع 8 تا 10 سانتيمتر قرار دارند. برگهاي اين گياه در زمستان رنگ آبي - ارغواني به خود ميگيرند.
S.pruinaium
اين گياه هميشه سبز است و مشخصات S.rupestreرا دارد فقط رنگ آن آبيتر است. هر دو گياه از طريق ريشهدار نمودن ساقهها ازدياد پيدا ميكنند. آفتاب كامل را به خوبي تحمل ميكنند
www.ake.blogfa.com www.ake.blogfa.com www.ake.blogfa.com